Covid-19

Accres gemeentefonds
De Corona-crisis leidt tot veel financiële onzekerheid. Om die reden is in het BOFv (Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen) gesproken over nadere afspraken rond de systematiek van samen trap op, samen trap af. Om te zorgen voor financiële stabiliteit in het gemeentefonds is besproken om het accres voor de rest van deze kabinetsperiode te bevriezen. In de Meicirculaire 2020 lezen we het volgende: De afgelopen jaren hebben schommelingen in het accres, en de doorwerking hiervan op de gemeentelijke en provinciale begrotingen onrust veroorzaakt bij de medeoverheden. Het kabinet vindt het belangrijk in deze bijzondere tijd de schommelingen voor medeoverheden te dempen; hoe stabieler de inkomsten, hoe minder verstoringen van het gemeentelijke en provinciale begrotingsproces. In overleg met de VNG en het IPO is daarom besloten om de stand van het accres (volume en loon- en prijsontwikkeling)4 zoals gepresenteerd in de Voorjaarsnota 2020 te bevriezen voor de jaren 2020 en 2021. Als er zich grote onverwachte wijzigingen voordoen zullen de fondsbeheerders hierover met het IPO en de VNG in gesprek gaan. Het is aan een nieuw kabinet om in overleg met de medeoverheden te besluiten hoe in de toekomst met het accres om te gaan.

Tozo

Zelfstandige ondernemers kunnen in aanmerking komen voor een tijdelijke overbruggingsregeling. In eerste instantie voor maximaal 3 maanden (maart/april/mei) maar inmiddels is per 1 juni Tozo 2 van kracht. De regeling dient als aanvullende uitkering voor levensonderhoud als het inkomen door de Corona-crisis tot onder het sociaal minimum daalt. De uitkering dient niet terug betaald te worden door de aanvrager. Daarnaast kan een lening voor bedrijfskapitaal aangevraagd worden om liquiditeitsproblemen als gevolg van de Corona-crisis op te vangen. De lening moet, zoals het woord het al zegt, wel terugbetaald worden.
Tozo 2 heeft een aantal aanpassingen t.o.v. Tozo 1. Bij Tozo 2 telt het inkomen van de partner mee voor het bepalen van het recht op en de hoogte van de Tozo-uitkering. Als het huishoudinkomen boven het sociaal minimum komt, kan geen aanspraak gemaakt worden op de Tozo 2-uitkering levensonderhoud. Voor de aanvraag lening bedrijfskapitaal geldt dat de aanvrager moet verklaren dat er geen surseance van betaling of faillissement is aangevraagd of verkregen. Als dit wel het geval is, komt de aanvrager niet in aanmerking voor de Tozo lening bedrijfskapitaal.

Momenteel zijn 363 Tozo 1-overbruggingsregelingen afgehandeld en uitbetaald, 10 aanvragen zijn ontvangen en dienen nog uitgewerkt te worden en 77 aanvragen zijn afgewezen Inmiddels zijn 38 aanvragen Tozo 2 ontvangen. Deze moeten alle nog uitgewerkt worden.
Daarnaast kunnen zelfstandige ondernemers een lening voor bedrijfskapitaal aanvragen van max. € 10.157. Dit bedrag dient wel terugbetaald te worden. De lening heeft een maximale looptijd van 3 jaar en kent een rentepercentage van 2%. Op dit moment heeft de gemeente 44 aanvragen voor een dergelijke lening ontvangen en verwerkt. In totaal komt dit neer op € 425.710.

Het Rijk heeft de gemeente inmiddels voorzien van een voorschot voor beide typen regelingen van € 3.635.501.  Volgens de regeling worden alle uitkeringen gecompenseerd door het Rijk, verantwoording door de gemeente verloopt via de SiSa-bijlage als onderdeel van de jaarstukken 2020. Voor de uitvoeringskosten wordt een vast bedrag per aanvraag vergoed. De hoogte van dit bedrag is nog niet bekend.
Voor beide Tozo-regelingen geldt dat er relatief veel aanvragen zijn in onze gemeente. Dit kan nog gevolgen hebben voor de formatie op de behandelende afdeling (mogelijke (tijdelijke) uitbreiding FTE). Ook kan een deel van de aanvragers "doorgroeien" naar bijstandsregelingen. Het is nog te vroeg om hiervan een financiële impact te kunnen bepalen.
NOW-regeling
Een tweede bekende regeling voor ondernemers is de NOW-regeling. Dit is een Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid. Deze regeling kan aangevraagd worden via het UWV en wordt verder niet behandeld in deze rapportage.
BUIG
De verwachting is dat meerdere mensen gebruik willen maken van uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004. Dit als gevolg van economische stagnatie en van faillissementen/ontslagen. Voor het bekostigen van dergelijke uitkeringen ontvangen gemeenten een gebundelde uitkering (BUIG). Het budget wordt jaarlijks volgens een vaste verdeelsystematiek onder de gemeenten verdeeld en is niet geoormerkt. Gemeenten mogen een overschot vrij besteden, maar moeten een tekort in beginsel ook zelf opvangen. De verwachting is dat de kosten binnen de BUIG dit jaar met 40% zullen stijgen. De verwachte uitgaven 2020 voor de BUIG bedragen hierdoor € 4.225.000. Inmiddels is het budget voor de BUIG bijgesteld naar € 4.524.166. De verwachte uitgaven blijven hierdoor binnen het huidige budget. Ook voor 2021 wordt een hogere instroom in de Buig verwacht. Het is nog niet mogelijk om hiervoor een financiële inschatting te maken.
Jeugd en gezin
Landelijk wordt een toename in aantal en in zwaarte van zorgaanvragen verwacht. Dit door de genomen noodmaatregelen in de zorg (sluiting opvang/stilvallen jeugdhulp), onveilige situaties thuis en door minimalisering van de preventie. De binnen onze gemeente bekende cliënten zijn gedurende de afgelopen periode extra gevolgd. Financiële gevolgen zijn tot nu toe redelijk meegevallen.
De kosten die momenteel extra gemaakt worden, hebben betrekking op speciale jeugdopvang voor minderjarigen met beperkingen en komen neer op € 6.000 per maand. Dit gedurende 3 maanden (totaal € 18.000).
WMO

Het Rijk heeft gemeenten gevraagd om zorgaanbieders in het kader van Jeugdwerk en WMO door te betalen ook al is de zorg gedurende de Corona-crisis niet altijd geleverd. Door vraaguitval of verminderde inzetbaarheid van personeel (door verhoogd ziekteverzuim) zal de omvang van zorg en ondersteuning tijdelijk feitelijk afwijken van de normale situatie. Het is nu van belang dat de financiering van de omzet onverminderd plaatsvindt, zoals die contractueel overeengekomen was, dan wel een zo goed mogelijke inschatting daarvan. Met als doel de gevolgen van de coronacrisis voor de financiële positie in 2020 van deze zorgaanbieders zoveel mogelijk te neutraliseren. Binnen onze gemeente zien we momenteel geen hogere uitgaven dan normaal. Tevens is de nieuwe instroom van cliënten laag.

Compensatie inkomstenderving Gemeenten

Uit de meicirculaire blijkt dat gemeenten, via een decentralisatie-uitkering, een compensatie ontvangen voor de geleden derving van toeristen- en parkeerbelasting als gevolg van de corona-maatregelen. Dit voor de periode van 1 maart 2020 tot en met 1 juni 2020. Het Rijk stelt hiervoor € 225 miljoen beschikbaar, waarvan € 100 miljoen voor de toeristenbelasting en € 125 miljoen voor gederfde parkeerinkomsten op grond van de geraamde gederfde inkomsten in deze periode. Hoe de verdeling voor onze gemeente eruit ziet is op dit moment nog niet bekend.

Sport
Met de heropening van de georganiseerde en begeleide buitensport voor de jeugd, stelt het kabinet € 110 miljoen extra beschikbaar voor de lokale sportverenigingen. Gemeenten hebben 8.800 sportaccommodaties in eigendom, waaronder 760 zwembaden. Deze verhuren zij aan sportorganisaties met een bedrag van € 30 miljoen per maand. Gemeenten ontvangen € 90 miljoen van het Rijk in de vorm van een specifieke uitkering, zodat zij in de periode 1 maart – 1 juni 2020 de huur kunnen kwijtschelden. Met deze maatregel worden ongeveer 11.000 sportverenigingen ondersteund. De hoogte van deze specifieke uitkering voor onze gemeente is op dit moment nog niet bekend.
Naast dat de gemeente haar contacten onderhoud met de sportverenigingen heeft zij onlangs een mailing verstuurd naar hen om te inventariseren wat de financiële impact is als gevolg van COVID-19. Inmiddels zijn reacties van 15 sportverenigingen ontvangen waarvan 10 van hen financiële gevolgen hebben aangegeven.  Een directe financiële impact wordt door hen ingeschat op € 90.000. Voor de nabije toekomst komt daar nog € 30.000 bij. Dit alles als gevolg van inkomstenderving (opbrengsten kantines en lidmaatschapsgelden).
Cultuur

De uitbraak van COVID-19 heeft ook grote gevolgen voor de kunstenaars, makers en anderen die werken in het culturele en creatieve veld. Het kabinet komt de culturele en creatieve sector met verschillende maatregelen tegemoet voor geleden schade. Zij stelt € 300 miljoen aan aanvullende ondersteuning beschikbaar. Ook instellingen en makers in de culturele en creatieve sector kunnen hier gebruik van maken. 
Omdat de huidige steunmaatregelen van het Rijk onvoldoende zijn, neemt de Provincie Zeeland het voortouw bij de vorming van een Zeeuws stimuleringsfonds voor cultuur. De intentie is om de middelen uit het stimuleringsfonds aan te wenden voor het 1,5-meter-proof maken van musea en evenementen. Denk bijvoorbeeld aan het reguleren van bezoekersstromen door ticketing of het aanbrengen van looproutes. De hoogte, daadwerkelijke uitwerking en voorwaarden van het stimuleringsfonds zijn op dit moment nog niet bekend.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het in stand houden van openbare bibliotheken, muziekscholen, musea, filmhuizen en de lokale informatievoorziening. Het kabinet vindt het belangrijk dat inwoners hiervan gebruik kunnen blijven maken. Daarom komt het Rijk met een compensatie van € 84 miljoen. De wijze waarop deze compensatie richting de gemeenten komt en de hoogte van de compensatie voor onze gemeente is op dit moment nog niet bekend.
De gemeente heeft een hart-onder-de-riem-brief gestuurd naar de culturele ondernemers, verenigingen, media en erfgoedbeheerders en –aanbieders, vergelijkbaar met de mailing aan sportverenigingen. Een fors aantal culturele publieksactiviteiten, zoals concerten, lezingen en tentoonstellingen zijn afgelast, met als gevolg inkomstenderving uit verkoop van toegangskaarten, artikelen en diensten. Kosten lopen in sommige gevallen wel door bijvoorbeeld door contractuele afspraken die in de precorona-periode gemaakt zijn. Bij de musea zien we eveneens inkomstenderving door de terugloop van het aantal bezoekers en groepsbezoeken, alsmede noodgedwongen seizoensverkorting. Ook daar lopen vaste kosten gewoon door.

Compensatie niet innen ouderbijdrage niet-KOT en SMI
Ouders die gebruik maken van de Kinderopvangtoeslag worden hiervoor  volledig gecompenseerd gedurende de periode van 16 maart tot 8 juni. Voor sommige ouders geldt dat zij bij het gebruik van kinderopvang geen gebruikmaken van de kinderopvangtoeslag (niet-KOT), maar normaliter een vergoeding krijgen van de gemeente bij gebruik van kinderopvang. Dit leidt tot meerkosten voor gemeenten die gecompenseerd moeten worden. De mogelijkheden van verdeling van de compensatie worden momenteel onderzocht. Er moet nog nader onderzoek gedaan worden naar de financiële impact voor onze gemeente.
Veiligheidsregio/GGD
Het Rijk is bereid om de reële kosten van GGD-en en Veiligheidsregio's te compenseren. Dit zou betekenen dat gemeenten niet extra belast worden met de hogere uitvoeringskosten als gevolg van COVID-19. Op dit moment is echter nog niet duidelijk op welke manier GGD-en en Veiligheidsregio's gecompenseerd worden en of alle extra kosten gedekt zijn.

ZRD
Om de toestroom van publiek naar milieustraten in goede banen te leiden heeft de ZRD de afgelopen periode verkeersregelaars ingezet. De kosten hiervan komen normaliter voor rekening van de ZRD. Op dit moment is niet bekend of de kosten binnen de huidige exploitatie van de ZRD vallen of dat gemeenten hier in een later stadium de rekening van gepresenteerd krijgen.

Reiskostenvergoeding

De provincie Zeeland  stelt € 60.000 beschikbaar als tegemoetkoming voor Zeeuws-Vlamingen die extra reiskosten maken als gevolg van het sluiten van de Belgische grens in de periode 18 maart tot en met 30 mei. Dit geldt bijvoorbeeld voor werknemers (woon/werkverkeer), bedrijven en mantelzorgers uit Zeeuws-Vlaanderen. Om in aanmerking voor een tegemoetkoming in de kosten te komen, kunnen inwoners van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten een melding doen. De gemeente Hulst heeft de coördinatie hiervan. De verwachting is dat een eventuele financiële impact voor onze gemeente laag zal zijn.