Sinds het eerste kwartaal van 2020 houdt het COVID-19 virus niet alleen onze gemeente maar de hele wereld in zijn greep. Een virus wat zeer besmettelijk is en indien het tot uiting komt, zware griepverschijnselen vertoont eventueel gevolgd door overlijden van de patiënt. Hierdoor zijn overheden genoodzaakt geweest tot zware maatregelen: niet noodzakelijke reizen naar het buitenland zijn verboden, scholen zijn gesloten, werknemers worden gevraagd zoveel als mogelijk thuis te werken en bepaalde beroepsgroepen mogen hun werkzaamheden in het geheel niet uitvoeren. Inmiddels zijn maatregelen al iets versoepeld maar is de situatie nog niet zoals voor COVID-19. Dit alles heeft zeer grote gevolgen voor de mondiale economie. Zo ook voor de gemeentelijke financiën.
De gemeente Sluis, haar ondernemers en haar burgers zijn voor een groot deel afhankelijk van het toerisme. Dit toerisme, overnachtende gasten en winkelend publiek, heeft sinds maart voor een zeer groot gedeelte stil gelegen. Inmiddels hebben we al wat meer bewegingsvrijheid en mag het toerisme langzaam weer op gang komen. Wat de gevolgen op financieel niveau zullen zijn, is op dit moment niet volledig in te schatten. Zeker is wel dat de gemeentelijke inkomsten zwaar onder druk staan. Denk hierbij onder andere aan derving van inkomsten op het gebied van parkeer- en toeristenbelastingen. Tevens is het niet ondenkbaar dat bewoners, door de financiële gevolgen, hun gemeentelijke belastingen (onroerende zaakbelastingen, afvalstoffen- en rioolheffingen, etc.) niet meer kunnen betalen.
Naast de gederfde inkomsten, komen gemeenten tevens voor meer uitgaven te staan als gevolg van de pandemie. Zelfstandige ondernemers kunnen bij de gemeente terecht voor een tijdelijke overbruggingsregeling (Tozo). Weliswaar is dit een regeling vanuit het Rijk en zouden de uitvoeringskosten volledig declarabel zijn. De definitieve afrekening moet echter nog blijken. Daarnaast is de verwachting dat meerdere mensen gebruik willen maken van uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004. Voor het bekostigen van dergelijke uitkeringen ontvangen gemeenten een gebundelde uitkering (BUIG). Het budget wordt jaarlijks volgens een vaste verdeelsystematiek onder de gemeenten verdeeld en is niet geoormerkt. Gemeenten mogen een overschot vrij besteden, maar moeten een tekort in beginsel ook zelf opvangen. Of de BUIG toereikend is voor de gemeente Sluis dit jaar en komende jaren (2020-2022) moet nog blijken. Tevens is nog niet duidelijk in welke mate het Rijk tekorten (gedeeltelijk) gaat compenseren.
De financiële gevolgen van het COVID-19 virus kunnen op dit moment niet volledig worden ingeschat. Veel is afhankelijk van de periode waarvoor de Corona-maatregelen van het Rijk gelden. En veel is afhankelijk hoe de economie en het toerisme zich gaan herstellen als alles weer 'normaal' is.
GRIP-4
Sinds maart 2020 is er in Nederland, voor de situatie COVID-19, sprake van een GRIP-4 crisissituatie. GRIP staat voor Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijding Procedure en is de naam voor de werkwijze bij rampenbestrijding en crisisbeheersing. Het cijfer geeft aan hoe licht of zwaar de situatie is. GRIP-4 houdt in dat de situatie de gemeentegrenzen overstijgt en de voorzitter van de Veiligheidsregio voor dit onderdeel het bevoegd gezag krijgt. In Zeeland is dit burgemeester Lonink. In Middelburg is een Zeeuwse crisisorganisatie ingericht met de volgende kolommen: Geneeskundige dienst (wit), Brandweer (rood), Politie (blauw) en Gemeenten (oranje). Op dit laatste onderdeel worden gemeentelijke medewerkers ingezet. Daarnaast worden adviseurs als Defensie betrokken. De noodverordeningen die de Veiligheidsregio Zeeland heeft uitgevaardigd zijn ons verplichte en leidend kader.
Om snel en efficiënt te kunnen handelen, wordt ook intern de werk- en denkwijze van de crisisstructuur gevolgd. Hiervoor zijn een Gemeentelijk Beleidsteam (GBT) en een Gemeentelijk Crisisteam (GCT) ingericht. Het GBT bestaat uit de burgemeester, de gemeentesecretaris, communicatie, AOV en volksgezondheid. Ambtelijk wordt dit beleidsteam voorbereid door het Gemeentelijk Crisisteam (GCT). Zij maken de praktische afspraken en adviseren wat er bestuurlijk moet worden besloten.
De structuur van de organisatie in relatie tot de staande organisatie kan als volgt worden weergegeven:
Provinciaal en landelijk zijn diverse werkgroepen opgericht die zich bezighouden met de impact van het COVID-19 virus. De gemeente Sluis is vertegenwoordigd in de Zeeuwse ambtelijke werkgroepen Economie, Toerisme en Sociaal Domein en de Zeeuwse Bestuurlijke taakgroep Sociaal Domein. Doel is om de denkkracht van deze taakgroepen op een natuurlijk moment te integreren in de themaoverleggen van het Overleg Zeeuwse Overheden. Daarnaast heeft onze gemeente samen met de gemeente Schouwen-Duiveland, Zeeuwse vertegenwoordiging in de klankbordgroep VNG.
Op initiatief van ondernemers en in opdracht van de gemeenteraad Sluis is een Taskforce Promotie & Marketing ingesteld. De Taskforce heeft als doel versterking van het ondernemersklimaat. De eerste maatregelen op korte termijn zijn inmiddels uitgevoerd. In juni volgt het contourenplan voor de middellange en lange termijn.
In deze rapportage wordt u op de hoogte gehouden van de landelijke en lokale maatregelen met hun financiële impact. Ongetwijfeld worden op dit moment zaken over het hoofd gezien of is de financiële impact nog niet op detailniveau beschikbaar. Daarom wordt u maandelijks op de hoogte gesteld middels een geüpdatete rapportage. Tevens willen wij u er op wijzen dat wij niet op alle kosten invloed kunnen uitoefenen.